Kara za brak kasy fiskalnej

Brak kasy fiskalnej (rejestrującej) w przypadku, gdy dany przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji sprzedaży, naraża podatnika na realne konsekwencje, w tym dodatkowe obciążenie podatkowe (30 proc. kwoty naliczonego podatku), grzywnę zgodną z Kodeksem karnym skarbowym oraz brak możliwości skorzystania z ulgi na zakup kasy.

W polskim prawie funkcjonuje obowiązek ewidencjonowania obrotu oraz kwot podatku należnego za pomocą kas fiskalnych. Dotyczy on przedsiębiorców dokonujących sprzedaży na rzecz osób nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych. Jednocześnie istnieje szereg wyjątków, czyli zwolnień z tego wymogu. W sytuacji, kiedy dany podatnik jest bezwzględnie zobowiązany do posiadania kasy, zastosowane mogą być wobec niego odpowiednie sankcje. Warto zatem zadbać o to, by kasa fiskalna została zainstalowana zgodnie z prawem i ustawowymi terminami.

Dodatkowe zobowiązanie w VAT

Obowiązek instalacji kasy fiskalnej jest wyraźnie wskazany w art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku do towarów i usług (Dz. U. z 2004 r., nr 121, poz. 1267, z późn. zm.). Zgodnie natomiast z art. 111 ust. 2 ustawy o VAT, w sytuacji stwierdzenia, że dany podatnik narusza obowiązek, naczelnik urzędu skarbowego albo organ kontroli skarbowej powinien ustalić dodatkowe zobowiązanie podatkowe na poziomie 30 proc. kwoty podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług. Ustalenie dotyczyć ma co do zasady okresu czasu do momentu rozpoczęcia prowadzenia ewidencji obrotu i kwot należnego podatku za pośrednictwem kasy.

Przepisy dotyczące dodatkowego zobowiązania nie są do końca precyzyjne, ale organy podatkowe oraz sądy administracyjne stoją na stanowisku mówiącym, że wartość na poziomie 30 proc. powinna odnosić się do tej sprzedaży, która miała być zewidencjonowana za pomocą kas fiskalnych. W efekcie sankcja nie powinna być stosowana np. wobec całego obrotu.

Co istotne, ta sankcja nie ma zastosowania wobec osób fizycznych, które ponoszą odpowiedzialność za wykroczenie skarbowe lub też przestępstwo skarbowego. Dodatkowe zobowiązanie może mieć zatem zastosowanie jedynie do podatników innych niż osoby fizyczne.

Kodeks karny skarbowy i kara grzywny

Sankcje przewiduje też jednak ustawa z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 1999 r., nr 83, poz. 930, z późn. zm.). Zgodnie z art. 60 § 1 tej ustawy, kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych, a w wypadku czynu o mniejszej wadze – karze grzywny za wykroczenie skarbowe. W tym przypadku za „prowadzenie księgi” uznawane jest również ewidencjonowanie za pośrednictwem kasy fiskalnej.

Dany podatnik może uchronić się przed grzywną, jeżeli skorzysta z tzw. instytucji czynnego żalu, o której mówi art. 16 § 1 Kodeksu karnego skarbowego. Mechanizm ten sprowadza się do tego, że jeśli podatnik dobrowolnie (z własnej inicjatywy) zgłosi w skarbówce zaniedbanie i wyjaśni przyczynę opóźnienia dotyczącego instalacji kasy, to może uniknąć grzywny za wykroczenie. Zawiadomienie tego rodzaju podatnik ma prawo złożyć pisemnie albo w sposób ustny (do protokołu).

Brak ulgi na zakup kasy

Kolejną konsekwencją braku kasy jest brak możliwości skorzystania z ulgi na jej zakup. Taka ulga pozwala podatnikowi na odliczenie kwoty wydanej na zakup urządzenia rejestrującego – do 90 proc. ceny kasy, ale nie więcej niż 700 zł. Do ulgi mają jednak – zgodnie z ustawą o VAT – prawo wyłącznie ci podatnicy, którzy ewidencjonowanie obrotu oraz kwot należnego podatku rozpoczęli w terminach ustawowych. W innych przypadkach ulga nie przysługuje.